De Lijn bouwt stelplaatsen van de toekomst in Antwerpen

Minder hinder voor woonbuurten + betere aansluiting op nieuwe noden

Vandaag heeft De Lijn naast de nieuwe stelplaats Deurne (August Van de Wielelei) nog 4 stelplaatsen in het Antwerpse:

1. ‘Tjalkstraat’ aan de Vaartkaai
2. ‘Punt aan de Lijn’ aan de Noorderlaan
3.  ‘Zurenborg’ in Berchem
4. en ‘Hoboken’ aan de Jan Van De Wouwerstraat.

Om uiteenlopende redenen is de ligging van deze stelplaatsen suboptimaal geworden. Zo zijn Hoboken en Zurenborg in de loop der tijd in woongebied komen te liggen. Bovendien loopt de exploitatievergunning van Zurenborg in 2021 af. Daarnaast is de uitrusting van de stelplaatsen niet langer toereikend om de toekomstige groei en samenstelling van de vloot op te vangen. Zo zijn de nieuwste trams met hun 30 tot 45 meter twee tot drie keer langer dan de oudere PCC's. Ook creëert de elektrificatie van de busvloot nieuwe behoeften, zoals de nodige laadinfrastructuur.

Nieuwe locaties zorgen voor ideale spreiding en stedelijke verdichting

Samen met de stad Antwerpen is De Lijn al ruime tijd op zoek naar nieuwe geschikte locaties. Deze zijn nu in onderling overleg gevonden. De keuze is gevallen op 3 sites in het noorden, zuiden en oosten van de stad.

1. In het noorden van Antwerpen is dat de Havanasite, tussen de Havanastraat, de Noorderlaan, de A12 en de spoorweg. De toekomstige stelplaats zou komen op de plek van de voormalige magazijnen van de stads- en politiediensten, tussen de R1 en de historische kazerne. Deze stelplaats zal de busstelplaats Tjalkstraat vervangen en vult de huidige tramstelplaats Punt aan de Lijn aan. In een toekomstig scenario blijft die enkel als werkplaats voor het onderhoud van trams bestaan.
2. In het oosten van de stad zou een tweede busstelplaats komen op de site aan de Luchthaven, ter vervanging van de stelplaats Zurenborg.
3. In het zuidelijke deel is in de wijk Het Kiel, ter hoogte van de Lageweg naast de spoorweg, een derde locatie gevonden die de huidige activiteit in Hoboken moet vervangen.

Het is de ambitie van De Lijn om op deze 3 locaties een nieuwe stelplaats te bouwen zodat de activiteit in de stelplaatsen Zurenborg, Tjalkstraat en Hoboken kan worden stopgezet. Dit zal geleidelijk gebeuren, naarmate de nieuwe stelplaatsen operationeel worden.

Koen Kennis, schepen voor Mobiliteit van de stad Antwerpen

Wij zijn tevreden dat we als Stad Antwerpen na een lange zoektocht van ruim 10 jaar samen met De Lijn 3 sites hebben geïdentificeerd die potentieel hebben voor de realisatie van toekomstige stelplaatsen. De extra capaciteit die we zo voorzien sluit aan op onze plannen voor de verdere vertramming van het stadsnet die in het Mobiliteitsplan zijn opgenomen. Bovendien kunnen we zo eindelijk een oplossing bieden voor de historisch gegroeide ongunstige ligging van een aantal stelplaatsen. De oude sites zullen in een nieuw stedelijk project worden geïntegreerd. Hiervoor zullen verdere studies worden uitgewerkt. Op de nieuwe locaties zullen de stelplaatsen nieuwe zuurstof geven aan de buurt. Met name de Havanasite biedt mogelijkheden om verder te ontwikkelen als een multifunctioneel mobiliteitscomplex. Het sluit aan bij onze visie om in Antwerpen op strategische locaties knooppunten te realiseren die als multifunctionele overstapplaatsen perfect aansluiten op het tramnet.

Roger Kesteloot, directeur-generaal De Lijn:

Met de nieuwe inplanting van de stedelijke stelplaatsen geven we een zinvolle invulling aan beschikbare onbenutte ruimte aan de rand van de stad en zorgen we voor minder hinder in woonbuurten. We dragen zo bij tot de stedelijke verdichting van Antwerpen. In de stelplaatsen van de toekomst houden we ook rekening met de verdere elektrificatie van onze vloot. De extra middelen die de Vlaamse regering recent nog vrijmaakte voor de uitbreiding van onze groene vloot maken het eens te meer noodzakelijk om de stelplaatsen hierop af te stemmen. Als promotor van combimobiliteit -  het combineren van diverse vervoersmodi bij een verplaatsing - zal De Lijn bij de verdere uitwerking van de plannen actief op zoek gaan naar kandidaat-partners voor het ontwikkelen van nevenactiviteiten op de sites. Met name de Havanasite leent zich hiertoe, vanwege de nabijgelegen P+R in aanbouw, het NMBS-station Luchtbal en de Noorderlaan-eindhalte van De Lijn. Aangevuld met een deelauto’s- en deelfietsenpunt heeft deze site alles in huis om een multimodaal knooppunt te worden.

Nieuwe stelplaatsen kunnen 7 km aan trams stallen

De Lijn zal de herschikking van de stelplaatsen aanwenden om meer capaciteit beschikbaar te maken, in lijn met de groei van de tramvloot. Rekening houdend met 223 trams met een gemiddelde lengte van 30 meter, komt dit neer op een lineair spoor van 7 kilometer aan gestalde tramstellen.

Peter Vanwalleghem, directeur Techniek bij De Lijn:

De nieuwe locaties van de stelplaatsen laten ons toe om onze infrastructuur te moderniseren en de verdeling van trams, bussen en technisch personeel over de stelplaatsen te optimaliseren. In de simulaties voor een ideale spreiding van de stelplaatsen zijn we uitgegaan van het optimaliseren van de exploitatiekosten, rekening houdend met circa 183 uitrijritten per dag. Het aantal lege kilometers (kilometers vanaf de stelplaats tot de eerste opstapplaats) is ook in de hertekende situatie verwaarloosbaar. De exploitatie begint immers al aan de voordeur van de stelplaatsen.

Duurzaam uitgerust

Qua duurzaamhei hanteert De Lijn voor de stelplaatsen nog strengere normen dan wat wettelijk is voorgeschreven. Dit geldt in het bijzonder voor energie-efficiëntie en isolatiewaarden. Onder meer de installatie van zonnepanelen of beo-velden (boorgat-energieopslag), groendaken en wasplaatsen met gerecupereerd regenwater, maken standaard deel uit van de duurzame toepassingen op de stelplaatsen die De Lijn heeft gebouwd in het afgelopen decennium. Het is de ambitie van De Lijn om bij deze nieuwe stelplaatsen hierin nog verdere stappen te zetten.

Gefaseerde aanpak met geleidelijke afbouw van de huidige stelplaatsen

De identificatie van de terreinen is een eerste belangrijke stap in de herschikking van de stedelijke stelplaatsen in Antwerpen. Vanaf nu wordt er werk gemaakt van de verwerving van de terreinen, de uitwerking van de ontwerpen, en de opmaak van dossiers voor vergunningen, aanbesteding en financiering. Dit zal gebeuren in nauw overleg met de stad Antwerpen.

Aangezien de exploitatievergunning van de stelplaats Zurenborg afloopt in 2021, krijgt de nieuwe stelplaats aan de Luchthaven voorrang bij de uitwerking van de plannen. Streefdoel is om daar tegen uiterlijk begin 2021 operationeel te zijn, zodat de activiteiten in Zurenborg tijdig kunnen worden overgeheveld.

Volgende aan de beurt is de stelplaats op de Havanasite: het meest optimistische scenario houdt rekening met de start van de studie begin 2019 met als streefdoel de ingebruikname van de stelplaats begin 2023. Voor de stelplaats in Kiel is de startdatum nog onbekend – vermoedelijk neemt dit traject van de eerste voorstudies tot feitelijke realisatie nog minstens vier jaar in beslag.

Situering huidige-toekomstige stelplaatsen

Huidige situatie:

• Noord:
  • Tjalkstraat aan de Vaartkaai: stelplaats bus
  • Punt aan de Lijn (PAL) aan de Noorderlaan: stelplaats tram
• Oost:
  • Zurenborg: stelplaats bus
  • Deurne (grens Wijnegem): stelplaats tram
• Zuid: Hoboken: stelplaats tram

Toekomstige situatie:

• Noord:
  • ‘Havana’, tussen de R1 en de historische kazerne: stelplaats tram & bus
  • Punt aan de Lijn (PAL) aan de Noorderlaan: onderhoudscentrum tram
• Oost:
  • ‘Luchthaven’: stelplaats en onderhoudscentrum bus
  • Deurne (grens Wijnegem)blijft bestaan als stelplaats tram
• Zuid:
  • ‘Kiel’ aan de Lage Weg: stelplaats en onderhoudscentrum tram