Jaarverslag De Lijn: zoektocht naar nieuwe chauffeurs blijft moeilijk, reizigers keren terug
Dinsdag 30 mei 2023 — 2022 was een jaar met grote uitdagingen. Dat blijkt het uit het jaarverslag van De Lijn dat vandaag werd voorgesteld. De effecten van covid beïnvloedden de werking van De Lijn nog zichtbaar in het afgelopen jaar. De Lijn werd geconfronteerd met een krappe arbeidsmarkt, terwijl de nood aan chauffeurs groot was. Dit had een effect op het aantal ritten dat noodgedwongen moest geschrapt worden omwille van een tekort aan chauffeurs. Door zwaar in te zetten op rekrutering en opleiding was het personeelseffectief eind 2022 terug op een werkbaar niveau. Ook in 2023 blijft voldoende chauffeurs vinden moeilijk en blijft rekrutering prioritair. Er werd ook sterk ingezet op het terugwinnen van reizigers na twee coronajaren. Het aantal reizigersritten steeg met 41 %, maar lag eind vorig jaar nog 10 tot 19 % lager dan precorona. De positieve trend zet zich dit voorjaar door.
Oververhitte arbeidsmarkt
Toen de maatschappij eindelijk terug openging na twee lange coronajaren werden werknemers weer mobiel op de arbeidsmarkt na maanden van stilstand. En die arbeidsmarkt geraakte oververhit. Net zoals bijna elke sector stond De Lijn voor een aartsmoeilijke zoektocht naar nieuw personeel. Een tekort aan chauffeurs in het openbaar vervoer betekent helaas ook een stijging van het aantal geplande ritten dat niet kan gereden worden. Om een rit te rijden heb je een chauffeur nodig. Het cijfer van niet-gereden ritten kende een stijging in 2022, met een piek van 3,19 % niet-gereden ritten omwille van personeelstekort (zonder staking) in juli 2022.
Grote rekruteringsinspanningen
Sinds vorige zomer voert De Lijn een brede rekruteringscampagne, die zich specifiek richt op de regio’s waar de zoektocht het moeilijkste is: het Antwerpse, de regio van Leuven en de Vlaamse Rand rond Brussel. Naast de rekruteringscampagne zelf werd ook de capaciteit van de rijscholen van De Lijn uitgebreid om kandidaten zo vlot mogelijk door het aanwervings- en opleidingsproces te loodsen. Planningen werden aangepast om het tekort aan personeel waar mogelijk op te vangen. In het najaar volgden verscheidene jobdagen. De rekruteringsinspanningen hebben resultaat opgeleverd. Het personeelseffectief was eind vorig jaar opnieuw op een werkbaar niveau.
De arbeidsmarkt blijft gespannen en de vergrijzing bij het personeel van De Lijn zet zich door. Ondanks een vrij laag verloop van personeel, ongeveer 3 %, heeft ook 2023 een uitdagende rekruteringsdoelstelling. De Lijn zoekt opnieuw 900 nieuwe chauffeurs over heel Vlaanderen. Eind april hadden we al 330 chauffeurs gevonden.
Reizigers keren terug
2022 begon nog met een daling van de reizigersaantallen bij De Lijn van 40 % ten opzichte van het niet-Covid jaar 2019. Na het opheffen van de coronaregels in mei zijn veel reizigers teruggekeerd. Eind vorig jaar had De Lijn zo nog 10 à 20 % minder reizigers ten opzichte van 2019. En die trend zet zich door. Midden mei telden we ongeveer 12 % minder reizigers ten opzichte van mei 2019. De stijgende reizigersaantallen hadden vorig jaar een positief effect op de nettovervoersontvangsten (+ 31 % ten opzichte van 2021). In 2023 werken we verder aan het terugwinnen van verloren reizigers en het verwelkomen van nieuwe, door te blijven werken aan de kwaliteit van ons aanbod, en door gericht campagne te blijven voeren.
Boekjaar afgesloten met verlies
De Lijn heeft het boekjaar 2022 met een verlies van 11,7 miljoen euro afgesloten. De tussenkomst van het Vlaams Gewest in de omzet bedroeg 1,086 miljoen euro, waarvan 48,2 miljoen euro voor beschikbaarheidsvergoeding PPS en een bijkomende dotatie voor de uitzonderlijke kosten door de Corona-pandemie (40,2 miljoen euro). Het verlies is toe te wijzen aan het boeken van bijkomende voorzieningen voor groot onderhoud, milieu en overgedragen vakantiedagen die niet gedekt worden door de dotatie omwille van een aangepast boekhoudkundig advies van de overheid. Mits voorafgaand akkoord van de Vlaamse overheid mag De Lijn interen op het eigen vermogen. De Lijn mag voor dit bedrag interen op haar eigen vermogen mits dit bedrag in de volgende jaren geneutraliseerd wordt door een heropbouw van het saldo waarbij de gedane transformatie en hefbomen transparant en afzonderlijk in kaart worden gebracht om deze operaties correct te kunnen evalueren.
Emissievrij rijden tegen 2035
Tot slot werden er in 2022 ook belangrijke stappen gezet richting een volledig emissievrije vloot met onder andere de overeenkomst voor de emissievrije bussen bij exploitanten en werken aan laadinfrastructuur in drie stelplaatsen. Dit jaar verschijnen 60 e-bussen van de nieuwste generatie in het straatbeeld van Genk, Kortrijk, Destelbergen en Sint-Niklaas en 7 midibussen in Brugge. In januari van dit jaar bestelde De Lijn nog eens 65 gelede e-bussen en 17 e-trambussen en eind maart werden twee raamcontracten voor respectievelijk maximaal 500 standaard e-bussen en maximaal 100 e-trambussen opgestart.